duchowny

Urodził się 29.09.1887 w Tworkowie koło Raciborza. Ukończył szkołę elementarną, a następnie gimnazjum w Raciborzu. Studia teologiczne odbył latach 1907–1911 na Uniwersytecie Wrocławskim. Z rąk metropolity wrocławskiego kard. Georga Koppa 22.06.1911 r. przyjął święcenia kapłańskie i podjął posługę duszpasterską jako wikariusz w Miechowicach. Tam zapoznał się z dziełami ks. Norberta Bończyka – literata i działacza narodowego na rzecz polskości Górnego Śląska. Jego kolejną placówką duszpasterską stały się Tychy, gdzie współpracował z ks. Janem Kapicą – politykiem, posłem do parlamentu pruskiego, a po zakończeniu I wojny światowej przewodniczącym Polskiego Komitetu Plebiscytowego na powiat pszczyński. W 1916 r. obronił pracę doktorskąpoświęconą Kolegiacie Świętego Krzyża w Opolu. Był współzałożycielem Towarzystwa Oświaty na Śląsku im. św. Jacka i redaktorem naczelnym wydawanego przez towarzystwo czasopisma Głosy z nad Odry. Jego kolejnymi placówkami duszpasterskimi były Zaborze (obecnie dzielnica Zabrza) i Mikołów.
Po utworzeniu Administracji Apostolskiej Górnego Śląska powołany został przez ks. Augusta Hlonda na stanowisko kanclerza kurii, a po powstaniu diecezji katowickiej wszedł w skład kapituły katedralnej. W 1926 roku papież Pius XI powierzył ks. Emilowi Szramkowi parafię Niepokalanego Poczęcia NMP w Katowicach. Jak zauważył po latach abp Damian Zimoń parafia Mariacka nie należała do łatwych. W wielkich miastach przemysłowych Śląska silnie był widoczny element niemiecki, jako rezultat wielowiekowej przynależności tych ziem do Niemiec. Nowo mianowany proboszcz musiał tak prowadzić pracę duszpasterską, aby – skupiając przy sobie polskich wiernych – nie utracić zaufania katolików niemieckich, dla których, na podstawie Konwencji Genewskiej, istniało odrębne duszpasterstwo w języku niemieckim (…) Potrafił również łagodzić antagonizmy między rodowitymi Ślązakami a przybyszami z innych dzielnic Polski. Niezależnie od pracy duszpasterskiej kontynuował działalność naukową, a także publikował prace o charakterze biografistycznym poświęcone m.in. postaciom ks. Jana Kapicy, ks. Norberta Bończyka czy ks. Konstantego Damrotha. Interesował się również folklorem śląskim i badaniami nad Śląskiem jako pograniczem kulturowym. W 1934 r. w Katowicach ukazała się jego praca Śląsk jako problem socjologiczny: próba analizy. Wchodził w skład grupy inicjatorów powstania Biblioteki Śląskiej, od 1927 r. pełnił funkcję prezesa Towarzystwa Przyjaciół Nauk na Śląsku i redaktora wydawanych przez towarzystwo roczników. Decyzją bp. Arkadiusza Lisieckiego od 1927 r. zajmował się organizacją budowy katedry w Katowicach. Był bibliofilem, zgromadził obszerne zbiory książek, a jako miłośnik sztuki podjął starania o urządzenie wnętrza Kościoła Mariackiego dziełami sztuki wybitnych twórców m.in. Józefa Unierzyskiego czy Adama Bunscha.
Po wybuchu II wojny światowej i przyłączeniu Katowic do Rzeszy Niemieckiej jesienią 1939 r. otrzymał zakaz głoszenia kazań i opuszczania parafii. Na decyzję władz niemieckich złożył zażalenie, które początkowo przyniosło odwołanie zakazu. Jednak 6.02.1940 r. został poinformowany, że zostanie wysiedlony do Krakowa. Od tej decyzji również odwołał się do ministra spraw kościelnych III Rzeszy Hansa Kerrla i szefa Gestapo Heinricha Müllera. Niespodziewanie, 8.04.1940 r. został zatrzymany przez funkcjonariuszy Gestapo, którzy pozwolili mu jeszcze wejść do kościoła i krótko się pomodlić. Po wyjściu Szramka z kościoła, gdy wsiadał do auta, jakieś dwie Niemki zaczęły pluć na jego widok. W trakcie rewizji major Thomas z SD [Sieherheistdienst – Służby Bezpieczeństwa] późniejszy naczelnik więzienia w Mysłowicach (…) miał powiedzieć „Szramek już nie wróci”. – relacjonował kościelny Josef Steindor. Z więzienia w Katowicach trafił 9.04.1940 do obozu koncentracyjnego w Dachau.
Od razu podjęto próby interwencji w celu zwolnienia kapłana. Jak okazało się już po wojnie, nazwisko ks. Emila Szramka znalazło się w Sonderfahndungsbuch Polen (Specjalnej Księdze Gończej dla Polski. W grudniu 1941 r. szef Gestapo w Katowicach SS-Standartenführer Rudolf Mildner odmowę zwolnienia tłumaczył, cytując informację bp. Adamskiego na temat ks. Szramka: Czekając na odrodzenie się Polski starał się przygotować na nie Górny Śląsk. Robił wszystko, co możliwe, aby utrzymać tu polskość. Cały swój czas poświęcał oświecaniu ludności oraz polskiej literaturze. Wielokrotne zatargi z pruskimi urzędami (…) W okresie pierwszego powstania został zatrzymany w związku z sympatyzowaniem z powstańcami (…) W 1922 został w Pyskowicach napadnięty przez szturmowców jako „powstaniec z Mikołowa” i pobity do utraty przytomności. Z obozu w Dachau przeniesiony 25.05.1940 do podobozu Mauthausen-Gusen, Mauthausen i ponownie od 8.12.1940 r. do obozu w Dachau. Został zamordowany 13.01.1941 r. przez pozostawienie go na dłuższy czas pod strumieniami lodowatej wody. W 1999 r. Jan Paweł II dokonał beatyfikacji 108. Męczenników II wojny światowej w tym ks. Emila Szramka.